De Outsourcing dreiging
Philips roept bij tijd en wijle dat zij haar software-ontwikkeling naar buiten Europa zal brengen als er hier geen softwarepatenten komen. Alsof multinationals niet al lang werk verplaatsen. Als er werk verplaatst wordt, is dat goed voor de verdeling van werk over de wereld. Het is niet erg, zolang er hier maar werk geschapen wordt -- en dat doet het midden- en kleinbedrijf (MKB). Multinationals zijn niet aan banden te leggen. Steun multinationals, en je weet niet wat er gaat gebeuren. Steun het MKB, en je weet dat je in je toekomst investeert. 80% van de nieuwe banen in Europa wordt door het MKB geschapen. Toegeven aan dreigementen, of toch maar niet?
Om een voorbeeld te noemen: scheerapparaten zijn zonder twijfel patenteerbaar en toch wordt de productie naar het buitenland verplaatst[RTL03]:
"We verplaatsen een deel van de productie uit concurrentie- en kostenoverwegingen, zei een woordvoerder maandag. Met welk percentage de productie in Drachten daalt, wilde hij niet aangeven. Maar we gaan de productie in China flink opvoeren. Zo concentreert Philips DAP de productie van twee nieuwe modellen driekopsscheerapparaten volledig in China."
En dit gaat dan wel over productie, maar dat is niet wezenlijk verschillend voor wat betreft de finale reden waarom dit soort activiteiten plaats vinden: "kostenoverwegingen". Bedrijven produceren gewoon daar waar het het goedkoopst is. En daar is op zich mis mee, maar het is onzuiver om dat argument in deze discussie naar voren te brengen. Het staat er namelijk helemaal los van.
Voor het octrooirecht is de plaats van verkoop van belang, niet de plaats van ontwikkeling. Ook al zou Philips of ieder ander al zijn software ontwikkeling naar het buitenland verhuizen, dan heeft dat heeft geen enkele invloed op het feit of ze al dan niet softwarepatenten kunnen krijgen.
Waar Philips zijn ontwikkeling ook doet, ze kunnen hier net zo veel octrooien aanvragen als het eerste het beste Chinese bedrijf. Voor octrooirecht geldt op grond van internationale verdragen ([PAR83], [TR95]) het assimilatiebeginsel, dat overheden verplicht voor buitenlanders dezelfde beschermingsmogelijkheden te bieden als voor eigen onderdanen.
Niet voor niets hadden de Amerikanen grote bezwaren tegen de amendementen van het Europees Parlement.
Verder nog het volgende:
- In order to remain competitive, companies are shifting jobs from the West to Asia. Initially it was in manufacturing, but increasingly it has come to include support functions in services and research and development. [GK04]
Gerard Kleisterlee, December 2004,
Dit was in een artikel zonder ook maar enige referentie naar softwarepatenten.
Het punt is dus dat met name grote bedrijven altijd naar de laagste loonkosten zullen zoeken, en b.v. het feit dat in China volop nagemaakt wordt en octrooien daar maar weinig bescherming bieden, lijkt hen niet eens te storen.
Wat dat betreft lijkt dit eerder een argument te zijn dat pleit vooral ook de belangen van het MKB niet uit het oog te verliezen. Die zijn immers veel meer gebonden aan plaats dan de grote bedrijven.
Outsourcing is makkelijker met softwarepatenten
Hoewel de multinationals ons graag willen doen geloven dat softwarepatenten nodig zijn om hier werkgelegenheid te behouden, is naar onze mening juist het tegendeel het geval. We hadden al geconstateerd dat het niet uit maakt waar research activiteiten plaatsvinden als het gaat om het verkrijgen van een octrooi. Patenten kunnen echter wel gebruikt worden om er voor te zorgen dat ex-werknemers niet voor zichzelf kunnen beginnen en zo concurrenten kunnen worden.
Het is namelijk zo dat wanneer werknemers iets uitgevonden hebben dat door de werkgever gepatenteerd is, de laatste zonder problemen verdere ontwikkelingen in het buitenland kan laten doen (outsourcing), terwijl de dan werkloze ex-werknemers niet de mogelijkheid hebben op een andere manier verder te werken aan hun eigen uitvinding(en), omdat ze dan de patenten op hun eigen werk schenden.
Zonder die softwarepatenten zouden ze voor zichzelf kunnen beginnen, waardoor werk in Europa behouden zou kunnen blijven.
Kortom: softwarepatenten maken het mogelijk research activiteiten naar het buitenland over te hevelen door het ex-werknemers onmogelijk te maken op de een of andere manier onafhankelijk de ontwikkelingen voort te zetten.
Referenties
[RTL03] http://www.rtl.nl/(/financien/rtlz/)/components/financien/rtlz/2003/04_april/07-philips_scheerapparaten.xml Philips verplaatst productie scheerapparaten naar China
[PAR83] Unieverdrag van Parijs (1883)
[TR95]) TRIPs verdrag (1995)
[GK04] Gerard Kleinsterlee, December 2004, http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2004-12/02/content_396591.htm