Inleiding

Op woensdag 25 mei 2005 om 12u00 hebben informaticastudenten van enkele Vlaamse universiteiten actie gevoerd tegen softwarepatenten. Deze actie was geïnspireerd door hun Spaanse collega's, die op 27 april 2005 een soortgelijke actie hielden met de studenten, proffen en assistenten informatica van alle Spaanse universiteiten. (http://lucha.proinnova.org/)

Actie

Het was een zonnige en leuke dag. Ondanks thesisdeadlines en examenstress was de opkomst goed: een 30-tal mensen in Antwerpen, een 20-tal deelnemers aan de VUB in Brussel en meer dan 100 studenten, assistenten en professoren in Leuven. We hebben natuurlijk niet nagelaten foto's te trekken. De acties gingen door:

in Antwerpen om 12u00 aan gebouw G op Campus Middelheim, Middelheimlaan 1, 2020 Wilrijk (plan 1 plan 2)
in Brussel om 12u00 op de Esplanade aan gebouw E, Campus VUB, Pleinlaan 2, 1050 Elsene (plan 1 plan 2 plan 3)
in Leuven om 12u00 aan het departement Computerwetenschappen (blok A), Celestijnenlaan 200A, 3001 Heverlee (flyer voor deze actie)

De actie werd gesteund door VVS (Vlaamse Vereniging van Studenten).

Foto's

Alle foto's zijn terug te vinden in de fotogalerij. Deze foto's zijn vrij over te nemen. De foto's van de acties in Brussel en Leuven zijn ook in hogere kwaliteit te vinden in de fotogalerij van Infogroep (Brussel) en Wina (Leuven - nog eens klikken op de foto).

Deelnemende studentenverenigingen

Wina (K.U.Leuven)
Infogroep (VUB Brussel)
ULYSSIS (K.U.Leuven)
VTK (K.U.Leuven)
Zeus (U.Gent)

Perstekst

Kort: Woensdag 25 mei 2005 om 12u voeren Vlaamse studenten en wetenschappers actie tegen softwarepatenten aan de universiteiten van Antwerpen, Brussel en Leuven. Ze zijn gekant tegen een nieuwe richtlijn waarover binnenkort wordt gestemd in het Europees Parlement. "De grote bedrijven achter deze nieuwe richtlijn spelen het vuil," zegt Jonas De Meulenaere (algemeen coördinator van de actie). "Ze willen de nieuwe richtlijn laten uitschijnen als een Europese harmonisatie, terwijl de toekomst van de Europese IT-sector op het spel staat". De Europese richtlijn zou patenten op zuiver software toelaten. Software die gebruik maakt van gepatenteerde methodes zal hierdoor duurder worden. Vermits zowel voor het bekomen als voor het toepassen van patenten fors moet betaald worden, zullen innovatieve KMO's nog moeilijk kunnen opboksen tegen grote bedrijven. Bovendien vormen softwarepatenten een regelrechte aanval op vrije software.

Een patent of octrooi is een tijdelijk monopolie op het gebruik van een nieuwe technologie, dat door de staat wordt toegekend aan de uitvinder. Sinds de invoering van patenten in de vorige eeuw, zijn wiskundige formules en software-algoritmen echter uitgesloten van patenten. "En dat is heel terecht, " zegt Prof. Demeyer (UA), "Patenten zijn simpelweg niet bruikbaar in de software-wereld. Net zoals je auteurs geen monopolie kan geven op het gebruik van de flashback stijlfiguur, wordt programmeren onwerkbaar als je toelaat om software-algoritmen te patenteren."
Patenten op software zijn niet nodig om het werk van een programmeur te beschermen. Software wordt, net zoals literatuur, beschermd door het auteursrecht. Dat biedt bescherming tegen plagiaat en simpele 'copy-paste' van code, maar een andere programmeur kan gebruik maken van het idee dat geïmplementeerd is. Wanneer het achterliggende idee wel gepatenteerd kan worden, zoals in de Verenigde Staten, leidt dit tot patenten op de meest voor de hand liggend zaken. Amazon heeft bijvoorbeeld een patent op het idee om via een klik een artikel online te bestellen. Een slechte Richtlijn laat ook in de Europese Unie patenten op triviale zaken toe.
Het voorstel voor Europese Richtlijn waartegen de actievoerders zich kanten werd in 2002 door de Europese Commissie ingediend. Bedoeling was duidelijkheid te scheppen over de patenteerbaarheid van software. Het Europese Octrooibureau (EOB) kent immers al jaren softwarepatenten toe, terwijl de Europese Patent Conventie dit expliciet verbiedt. In september 2003 heeft het Europees Parlement de Commissie teruggefloten: de voorgestelde Richtlijn werd uitgebreid geamendeerd en de niet-patenteerbaarheid van software stond er opnieuw in. De lobby van de softwaregiganten is er echter in geslaagd om via de Raad van Ministers een "gemeenschappelijk standpunt" aan de plenaire zitting voor te leggen. Dit standpunt is het meest extreme tot nu toe, en laat ondubbelzinnig patenten toe op alle vormen van software.
In juli is het opnieuw de beurt aan het Europees Parlement. Maar deze keer is er een grotere meerderheid vereist om de amendementen terug in het voorstel te plaatsen. Dominique Devriese (WINA Leuven): "Het is ongehoord hoe de Ministers het Europees Parlement en haar amendementen naar de vuilbak hebben verwezen. Onze Europarlementairen moeten nu duidelijk tonen dat Europa echt in handen is van het volk, en dat ze niet zomaar over zich heen laten lopen."
Wina Leuven, Ulyssis Leuven, VTK Leuven, Zeus Gent en Infogroep Brussel hebben zich verenigd met studenten aan de UA om actie te voeren tegen softwarepatenten. VVS, de Vlaamse Vereniging van Studenten, steunt de actie. De studenten krijgen de steun van medewerkers en professoren van het Departement Computerwetenschappen van de K.U.Leuven.

Concreet:

Locaties van de acties:
UA: Campus Middelheim, Gebouw G, Middelheimlaan 1, 2020 Wilrijk
VUB: Esplanade, gebouw E, Campus VUB, Pleinlaan 2, 1050 Elsene
KULeuven: Celestijnenlaan 200A, 3001 Heverlee

Over softwarepatenten

Meer uitleg

De officiële documenten

Standpunt studenten en 'patenten op software- en zakenmethodes', standpunttekst VVS, 2004, http://www.vvs.ac/documentatie_standpunten/standpunten/documenten/2004_05_01_patenten_op_software_en_zakenmethodes.pdf
(Commissievoorstel: ) Proposal for a Directive of the European Parliament and of the council on the patentability of computer-implemented inventions, 2001, http://swpat.ffii.org/papers/eubsa-swpat0202/intro/proposal.pdf,
Standpunt van het Europees Parlement in eerste lezing vastgesteld op 24 september 2003 met het oog op de aanneming van Richtlijn 2003/…/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de octrooieerbaarheid van in computers geïmplementeerde uitvindingen (geamendeerde versie van de tekst), http://www3.europarl.eu.int/omk/omnsapir.so/pv2?LISTING=AfficheTout&PRG=CALDOC&FILE=20030924&TPV=PROV&LANGUE=NL#Title5 Analyse FFII: http://swpat.ffii.org/log/03/plen0924/index.en.html
(Iers "compromis voorstel", lijkt sterk op wat recent in de Raad van de Europese Unie is aangenomen) Voorstel voor een richtlijn Van het Europees Parlement en de raad betreffende de octrooieerbaarheid van in computers toegepaste uitvindingen, werkdocument 2002/0047 (COD), 2004, http://register.consilium.eu.int/pdf/nl/04/st05/st05570.nl04.pdf Analyse FFII: http://swpat.ffii.org/papers/europarl0309/cons0401/index.en.html

Deze actie in de pers

http://www.zdnet.nl/news.cfm?id=45878
http://www.vnunet.be/datanews/news.asp?ids=20050525019
http://www.indymedia.be/news/2005/05/96983.php en http://www.indymedia.be/news/2005/05/96975.php
De Wandelgangen (Radio 1), 25 mei 2005, tussen 17u00 en 19u00 (uitzending, spoel door tot 39:45)
Ad Fundum, Mix FM (Leuvense stadsradio), 25 mei 2005, tussen 20u00 en 22u00
4FM radionieuws, 25 mei 2005, 17u00
Belga, 25 mei 2005
Het Laatste Nieuws (regio Leuven-Brabant), 25 mei 2005, p.17
Het Laatste Nieuws (regio Brabant-Hageland en Leuven-Brabant), 26 mei 2005, p.17
Metro, 26 mei 2005, p.10
Webgang, Radio Centraal (Antwerpse stadsradio), 26 mei 2005, tussen 18u00 en 19u00
Campuskrant (KULeuven), 1 juni 2005 (driewekelijks), p.20

Links naar informatica-studentenverenigingen

België

Cercle Info (FUNDP Namur)
Cercle Informatique (ULB Bruxelles)
Filii Lamberti (LUC Limburg)
Infogroep (VUB Brussel)
ULYSSIS (K.U. Leuven)
Wina (K.U. Leuven)
Wina (UGent)
Winak (UA Antwerpen)
Zeus (UGent)
VTK Gent (UGent)
...?

Nederland

WISO (overkoepelend)
A-Eskwadraat (Utrecht)
Christiaan Huygens (Delft)
CoVer (Groningen)
FMF (Groningen)
Gewis (Eindhoven)
Incognito (Utrecht)
Inter-Actief (Twente)
De Leidsche Fles (Leiden)
STORM (Amsterdam, VU)
Thalia (Nijmegen)
Vrisbi (Rotterdam)
...?

StudentenTegenSoftwarePatenten