De eerst volgende nieuwsbrief is gepland voor: begin 2005. Tot die tijd staat hier de draft versie.
======================================================================
Vrijschrift.org
Nieuwsbrief over
"informatie met elkaar kunnen en mogen uitwisselen"
Number 1.1, 13 december 2004
======================================================================
Inhoud
======================================================================
1. Vrijschrift lanceert nieuwsbrief
2. Inleiding Project Gutenberg
3. Consultatie Softwarepatenten EZ
4. Herpublicatie Eric Schiff over Philips
5. Symposium: Alternatieve modellen voor auteursrecht
6. Consultaties Europese Unie
7. Ministerraad licht "compromis" toe
8. Vrijschrift ondertekent Geneefse Declaratie over toekomst WIPO
9. Beslissing softwarepatenten opnieuw uitgesteld
10. Maatschappelijke organisaties en bedrijven tegen megacontract
Microsoft
11. Agenda
12. Over de Vrijschrift nieuwsbrief
======================================================================
1. Vrijschrift lanceert nieuwsbrief
======================================================================
Het heeft toch weer langer geduurd dan verwacht, maar hier is hij dan
toch. De eerste editie van de Vrijschrift nieuwsbrief.
De stichting Vrijschrift heeft als doel het bevorderen en het
beschermen van intellectuele goederen die vrij te verspreiden en aan
te passen zijn. Vrijschrift probeert bewustwording te realiseren van
de betekenis van het publieke domein voor de samenleving. Bescherming
van het publieke domein is van groot economisch en maatschappelijk
belang en vormt een belangrijke activiteit.
In het kader hiervan houdt Vrijschrift zich bezig met zaken als:
* Project Gutenberg -> publicatie van public domain teksten
* Software patenten
* Vertaling van computerprogramma's (i.e. Engels -> NL)
* Vrije leermiddelen
* Het publieke domein
* Creative Commons
* Open Source Software
Middels deze nieuwsbrief, die vrij verspreid mag worden (graag zelfs)
proberen we u op de hoogte te houden van onze activiteiten. U kunt
zich inschrijven op:
<http://mailman.vrijschrift.org/listinfo/nieuwsbrief>
======================================================================
2. Inleiding Project Gutenberg
======================================================================
Project Gutenberg is een uitgever van elektronische boeken die als
doel heeft een archief van de wereldliteratuur te bouwen. Toegang tot
dit archief moet goedkoop en eenvoudig zijn; in de praktijk komt dit
erop neer dat alle boeken gratis zijn te downloaden en in een formaat
dat op vrijwel iedere computer kan worden gelezen. Vanwege het
auteursrecht is de collectie van Project Gutenberg echter grotendeels
beperkt tot werken waarop het recht tot verveelvoudiging en
openbaarmaking is vervallen. Omdat Project Gutenberg een Amerikaans
project is, geldt dit naar Amerikaans recht voor alle werken die tot
en met 1922 zijn gepubliceerd: de bijbel, de werken van Shakespeare,
een groot deel van Sherlock Holmes, Tarzan, Dracula, Frankenstein, en
bijvoorbeeld sommige werken van F. Scott Fitzgerald.
Project Gutenberg is een echt internetproject; opslag en verspreiding
van de elektronische boeken vindt al sinds 1971 op het net plaats.
Geënt op dit project zijn er in de loop van de tijd soortgelijke
initiatieven genomen, waaronder in Nederland het Project Coster. Dat
laatste lijkt helaas stil te liggen.
Met name door de inspanningen van Distributed Proofreaders, een grote
leverancier van elektronische boeken voor het archief van Project
Gutenberg, begint het project nu ook een aardige bibliotheek van
Nederlandstalige werken op te bouwen, zowel teksten die oorspronkelijk
in het Nederlands zijn geschreven, als boeken die ernaar zijn
vertaald.
Stichting Vrijschrift is al enige tijd bezig met plannen om een
officiële Nederlandse of E.U.-tak van Project Gutenberg op te zetten.
Het voordeel van zo'n 'filiaal' is dat het naar lokaal recht kan
opereren; sommige werken die in de Verenigde Staten van Amerika nog
niet tot het publiek domein horen, doen dat in de Europese Unie al
wel. Hierdoor kan het project deze werken eerder van verval redden.
Project Gutenberg: <http://www.gutenberg.net>
Nederlandstalige boeken in Project Gutenberg:
<http://www.gutenberg.net/browse/languages/nl>
======================================================================
3. Consultatie Softwarepatenten EZ
======================================================================
Tijdens de consultatie die door het ministerie van Economische Zaken
was georganiseerd kwam toch nog vrij verassend een punt naar voren
waarover grote overeenstemming was: triviale patenten zijn een
probleem -- er worden veel te veel patenten toegekend en dat beperkt
zich niet alleen tot software.
Eigenlijk was iedereen het er over eens dat er wel degelijk grote
problemen zijn in het octrooiwezen als het gaat over de vraag hoe
makkelijk het is een patent te verkrijgen. Ook de vertegenwoordigers
van Philips, Dhr. Engelfriet en Dhr. Lohstroh en de vertegenwoordiger
van Oce konden dit onderschrijven, zowel tijdens het debat als tijdens
uitgebreide discussies achteraf.
Ook werd duidelijk dat de richtlijn inzake computer geimplementeerde
uitvindingen geen oplossing kan bieden voor dit probleem, terwijl dit
toch het probleem is wat de veroorzaker is van het leeuwendeel van de
praktische problemen rond softwarepatenten -- een stortvloed aan
patenten waartegen met name kleine bedrijven zich moeilijk kunnen
verdedigen, ook al zouden zulke patenten het voor de rechter nooit
halen.
Dat is ook een van de redenen voor de vaak verhitte discussies die
ontstaan als men zegt dat men alleen een codificatie van de huidige
praktijk voorstaat. Die praktijk is namelijk dat men helemaal niet
alleen octrooi verleent op echte uitvindingen die echt inventief zijn.
En er worden octrooien verleend op vindingen die helemaal niet
technisch van karakter zijn, terwijl octrooien toch echt voorbehouden
zijn aan technische vindingen.
Nu kun je twisten over wat een technisch karakter dan precies inhoudt,
maar als je uitgaat van de vrij algemene aanvaarde gedachte dat
programma's voor algemene computers niet octrooieerbaar mogen zijn en
dat alleen octrooi verleend zou mogen worden voor technische apparaten
(tv's, wachmachines, e.d.) waar toevallig een deel van de uitvinding
in software is uitgevoerd, dan zouden in ieder geval octrooien op
zaken als het world-wide-web en informatie distributie uitgesloten
moeten zijn van octrooieerbaarheid.
Ook daar is, in ieder geval in Nederland, redelijke overeenstemming
over. Alleen laat de praktijk zien dat er toch patenten op dergelijke
algemene software toegekend worden. En daar zijn met name kleine
software ontwikkelaars absoluut niet blij mee. Die zijn dan ook in het
geweer gekomen om te voorkomen dat er een softwarepatentrichtlijn zou
komen die de hele software markt in gevaar brengt. En hoewel in de
praktijk het aantal rechtszaken over patenten misschien wel mee valt,
ziet men dit gevaar toch als een zwaard van damocles boven zich
hangen.
Dat dit toch een reele zorg is, blijkt wel uit de perikelen rond het
Amerikaanse bedrijf Acacia dat zelfs hotels aanspreekt wegens het
aanbieden van videofilms op hotelkamers via de computer, een geval van
pure software waar het bedrijf -- ook in Europa -- meerdere patenten
op heeft.
In feite komt het er op neer dat zo lang de problemen met triviale
patenten niet zijn opgelost, er vanuit de kleine bedrijven geen ruimte
voor onderhandelen is -- die kan men zich eenvoudigweg niet
veroorloven. De risico's tot verregaande juridisering zijn voor hen te
groot.
Verder kwam in de discussie naar voren dat Philips wel degelijk pleit
voor patenten op software, los van een specifiek apparaat. Men kwam
met voorbeelden als een chip-simulator en dat men ook in staat wilde
zijn hun systemen te 'flashen' -- van nieuwe software voorzien.
Aangezien Philips tevreden is met het voorstel zoals dat door de raad
van ministers is gedaan, kunnen we hieruit concluderen dat dit
voorstel wel degelijk patenten mogelijk maakt op software "als
zodanig" -- software onafhankelijk van een apparaat. Zoals een chip
simulator op een floppy.
Dit in tegenstelling tot wat men altijd heeft beweerd.
======================================================================
4. Herpublicatie Eric Schiff over Philips
======================================================================
Eric Schiff schreef begin jaren zeventig een interessant boek waarin
hij de patentloze periode in Nederland en Zwitserland bestudeerde.
In dit boek komt ook uitgebreid de geschiedenis van Philips aan de
orde. Philips is mede groot geworden doordat zij ongehinderd door
patenten (en zeker niet in de laatste plaats door de bureacratie daar
omheen) de gloeilampen die uitgevonden waren door Edison kon
produceren en verbeteren.
Met toestemming van Princeton University Press heeft Vrijschrift het
hoofdstuk betreffende Philips mogen herpubliceren:
<http://www.vrijschrift.nl/swpats/philips/view>
======================================================================
5. Symposium: Alternatieve modellen voor auteursrecht
======================================================================
De brandweer, openbare wegen en de ongeremde aanmaak en verspreiding
van werken van wetenschap en literatuur zijn voorbeelden van zaken die
de maatschappij belangrijk vindt, maar die niet altijd goed door de
markt worden gedragen. De overheid kan dan zelf die zaken voor zijn
rekening nemen of derden stimuleren dat te doen. Als stimulans voor
het maken van nieuwe werken hebben de meeste overheden vooral voor het
instrument van het tijdelijk monopolie gekozen: het auteursrecht.
Dit auteursrecht verhindert een vrije verspreiding en zelfs een vrij
gebruik van werken. Vroeger was dat geen groot probleem, omdat iemand
zelden een drukpers of radiozender in zijn schuurtje had staan; van
een recht dat je niet kon uitoefenen was het niet erg als je het niet
had. Het internettijdperk maakt echter de inperking van die vrijheden
schrijnend duidelijk. Niet alleen, omdat burgers bepaalde vrijheden
door de wet worden ontzegd, maar ook, omdat burgers zich die vrijheden
vervolgens alsnog toe-eigenenen en dit wrevel opwekt bij
rechthebbenden.
Je kunt je daarom afvragen of er andere middelen zijn om auteurs te
belonen en te stimuleren die niet de nadelen van het huidige
auteursrecht in zich meedragen. Hierover ging op 15 oktober 2004 het
symposium Alternatieve modellen voor auteursrecht. Dit symposium werd
door de Stichting Bits of Freedom en internetserviceprovider XS4All
georganiseerd in de beurs van Berlage in Amsterdam.
Alternatieven die op het symposium werden besproken zijn het gebruik
maken van Digital Rights Management (technologie die het verspreiden
en gebruiken van werken aan banden legt) en heffingen. In dit laatste
geval wordt vrije verspreiding en vrij gebruik toegestaan, maar
betaalt de burger een heffing op informatiedragers, waarmee de makers
op hun beurt weer vergoed worden.
Christiaan Alberdingk Thijm opende het symposium met een korte schets
van wat in zijn ogen de problemen van het huidige auteursrecht zijn:
consumenten krijgen meer macht op het vlak van distributie, en komen
daarmee in het vaarwater van exploitanten van werken. Deze laatsten
reageren daarop door hun lobbyvaardigheden optimaal in te zetten,
waardoor nieuwe wetten worden aangenomen. Deze nieuwe wetten zijn ten
nadele van de consumenten.
Kern van Alberdingk Thijm's betoog was dat vroeger consumenten niet
bij het auteursrecht betrokken waren, maar dat nu wel worden.
Traditioneel waren consumenten die een exploitatiehandeling
verrichtten vrijgesteld of aan heffingen blootgesteld.
De dag werd afgesloten door een aanvankelijk nogal tam debat tussen
politici van Groen Links, PvdA, CDA en VVD. Als bakkers die vinden dat
er brood moet worden gebakken, vonden ze eensgezind dat de huidige
situatie niet hetzelfde mocht blijven en dat er nog aan de auteurswet
moet worden gesleuteld. Het opvallendst was daarbij dat Nicolien van
Vroonhoven (CDA, Tweede Kamer) daarmee recht tegen de mening van
Minister en partijgenoot Piet Hein Donner ingaat.
Gevraagd naar "DRM of heffingen" waren de meningen verdeeld. Kees
Vendrik (Groen Links, Tweede Kamer) is voor heffingen, Martijn van Dam
(PvdA, Tweede Kamer) voor DRM, Ankie Broekers-Knol (VVD, Eerste Kamer)
voor DRM, en heffingen waar DRM niet mogelijk is, en Nicolien van
Vroonhoven verklaarde vooral huiverig voor heffingen te zijn.
De website van het symposium heeft links naar discussies over het
auteursrecht, en zal ten tijde van het verschijnen van deze
nieuwsbrief videos van alle presentaties en de bundel met bijdragen
van de sprekers moeten bevatten:
<http://www.auteursrechtsymposium.nl>.
Artikelen op Webwereld:
<http://webwereld.nl/nieuws/19777.phtml> en
<http://www.webwereld.nl/nieuws/19782.phtml>.
Uitgebreid artikel op Tweakers.net:
<http://www.tweakers.net/reviews/534>
======================================================================
6. Consultaties Europese Unie
======================================================================
De Europese Unie doet regelmatig consultatie's over van alles en nog
wat. Dit biedt interessante mogelijkheden om je stem te laten gelden
op Europees niveau. Op de website van ffii is een pagina te vinden
waarop actuele consultatie's die ook voor ons interessant kunnen zijn
opgesomd worden:
<http://kwiki.ffii.org/FfiiKonsultEn>
Mede hierdoor hebben oa PG-EU, ffii en edri gereageerd op een
consultatie inzake copyrights:
<http://www.bohol.ph/PG/PG-EU-Copyright-Comments-Final.pdf>
<http://www.edri.org/campaigns/copyright>
<http://kwiki.ffii.org/KonsultcopyrelEn>
<http://www.xs4all.nl/~collin/avontuur/branko_collin-sec2004-995-en.pdf>
======================================================================
7. Ministerraad licht "compromis" toe
======================================================================
Op 24 november 2004 werd door de EU een document getiteld
"ONTWERP-MOTIVERING VAN DE RAAD" vrijgegeven waarom de Ministerraad
haar standpunt motiveert:
<http://register.consilium.eu.int/pdf/nl/04/st11/st11979-ad01.nl04.pdf>
Het document gaat over het "Gemeenschappelijk standpunt door de Raad
vastgesteld met het oog op de aanneming van een richtlijn van het
Europees Parlement en de Raad betreffende de octrooieerbaarheid van in
computers geimplementeerde uitvindingen"
In dit document kauwt men alle artikelen, recitals en amendementen nog
eens door en komt dan tot de volgende conclusie:
"De Raad heeft in zijn gemeenschappelijk standpunt een aanzienlijk
aantal van de door het Europees Parlement voorgestelde amendementen
overgenomen. In het gehele gemeenschappelijk standpunt heeft de Raad
gestreefd naar een redelijk en werkbaar evenwicht tussen de belangen
van de octrooihouders en die van andere betrokken partijen. De
Commissie heeft het totale evenwicht van het gemeenschappelijk
standpunt van de Raad erkend en het als een bevredigend
compromispakket aanvaard."
Kortom, men wil nog van geen wijken weten en negeert men de
democratische input die toch van alle kanten komt.
Opmerkelijk is dat men als reden voor het niet aannemen van een aantal
amandementen opgeeft dat ze "de gevestigde praktijk niet weergaven"
(amendementen 32, 112, 16, 100, 57, 99, 110, 70, 102, 111). Dit
terwijl de gevestigde praktijk nu juist volledig uit de hand gelopen
is. Zie bijvoorbeeld de welbekende webshop waarin wordt uitgelegd hoe
een alledaagse winkel op het internet al meer dan 20 patenten kan
schenden:
<http://webshop.ffii.org>
======================================================================
8. Vrijschrift ondertekent Geneefse Declaratie over toekomst WIPO
======================================================================
De stichting Vrijschrift.org heeft onderstaande ondertekend.
Towards a "World Intellectual Wealth Organisation"
Supporting the Geneva Declaration
The Geneva Declaration [1] is an impressive step towards the creation
of a broad coalition of people, organisations and countries [2]
demanding that the international community re-think the goals and
mechanisms for awarding monopoly control over different kinds of
knowledge. It offers many constructive, concrete suggestions for
changes in WIPO goals, policies and priorities, and provides ample and
insightful arguments for redesign of the copyright and patent bargains
to better serve the public interest of all of humankind.
We are convinced that new answers sometimes require new questions, not
more careful repetition of old questions. A World Intellectual
Property Organisation will always, understandably, lean towards
applying the pre-selected tool-set of monopolisation that it refers to
as Intellectual Property; a term that we find to be ideologically
charged and dangerously oblivious to the significant differences that
exist between the many areas of law that it tries to subsume.
While it may look at better, possibly more socially sustainable ways
of granting ownership-like monopolies over different forms of
knowledge, WIPO will not have an easy time looking for alternative
solutions. WIPO is not what we need.
We need a World Intellectual Wealth Organisation, dedicated to the
research and promotion of novel and imaginative ways to encourage the
production and dissemination of knowledge. Granting limited monopolies
and limited control over some kinds of knowledge may be part of this
new organisations tool-set, but not the only one, and maybe not even
the most important one.
We endorse and support the Geneva Declaration, and invite its
drafters, signatories, and the United Nations to start thinking now
not only about what the role of WIPO should be, but rather what kind
of organisation we need in its place.
References
[1] Geneva Declaration:
<http://www.cptech.org/ip/wipo/genevadeclaration.html>
[2] Proposal by Argentina and Brazil for the establishment of a
development agenda for WIPO:
<http://www.wipo.int/documents/en/document/govbody/wo_gb_ga/pdf/wo_ga_31_11.pdf>
======================================================================
9. Mogelijk Opnieuw uitstel
======================================================================
http://kwiki.ffii.org/Delay041207En
Ik heb ook weer andere geluiden gehoord en het schijnt nog mogelijk te
zijn dat het voor het einde van het jaar gebeurd...
======================================================================
10. Maatschappelijke organisaties en bedrijven tegen megacontract
Microsoft
======================================================================
Bijdrage Jeroen Dekkers.
======================================================================
11. Agenda
======================================================================
29 januari 2005, Delft
PvdA-congres waar ook Vrijschrift aanwezig zal zijn in het
wandelgangen programma.
<http://pvda.nl>
26 en 27 februari 2005, Brussel
Free and Open Source Developers' European Meeting
<http://www.fosdem.org>
======================================================================
12. Over de Vrijschrift nieuwsbrief
======================================================================
De Vrijschrift nieuwsbrief is een nieuwsbrief over alles wat bij de
activiteiten van Vrijschrift past, zoals:
Project Gutenberg -> publicatie van public domain teksten
Software patenten
Vertaling van computerprogramma's
Vrije leermiddelen
Het publieke domein
Creative Commons
Open Source Software
De activiteiten van Vrijschrift concentreren zich op en rond digitale
informatievoorziening en het (semi)publieke domein.
Tenzij anders vermeld is deze nieuwsbrief verspreid onder de Creative
Commons Attribution 2.0 License.
Voor de volledige licentie zie:
<http://creativecommons.org/licenses/by/2.0/>
Nieuwsbrief redactie:
Arend Lammertink <arend@vrijschrift.org>
Branko Collin <branco@vrijschrift.org>
Over Vrijschrift:
<http://www.vrijschrift.nl>
Vrijschrift nieuwsbrief inschrijf informatie:
Inschrijven via het web:
<http://mailman.vrijschrift.org/listinfo/nieuwsbrief>
Inschrijven per e-mail:
To: nieuwsbrief-request@vrijschrift.org
Subject: subscribe
U ontvangt een automatisch gegenereerde e-mail waarin u wordt
gevraagd uw inschrijving te bevestigen.
Uitschrijven per e-mail
To: nieuwsbrief-request@vrijschrift.org
Subject: unsubscribe
Niewsbrief archieven
Vorige editie's staan online op:
<http://mailman.vrijschrift.org/pipermail/nieuwsbrief/>
Contact
Mail naar nieuwsbrief-redactie@vrijschrift.org
======================================================================